Is generative design gedoemd te falen?

Auteur: Erik Pols

Gisteren kwam ik dit artikel tegen van Daniel Davis, die een felle positie inneemt tegen de huidige trend in de architectuur, waarbij architecten en projectontwikkelaars onderzoeken wat generatief ontwerp kan betekenen voor ons vakgebied.

Mijn eerste reactie was uiteraard afwijzend. Bij Vellum boeken we enorme vooruitgang met het automatiseren van het bouwontwerpproces met behulp van generatief ontwerp, en we zijn trots op de erkenning die we tot nu toe van onze klanten hebben gekregen. Vellum is in staat om gebouwen met een paar klikken te genereren. Bewijzen wij Daniel dan niet het tegendeel?

Toen ik het artikel echter zorgvuldiger las, merkte ik dat ik het eigenlijk eens was met veel van Daniels argumenten. Het artikel is zeker de moeite waard om te lezen, maar voor het gemak vat ik de belangrijkste punten hier samen.

Generatieve ontwerpsystemen zijn van nature beperkt in hun opties. Daniel stelt dat generatieve ontwerpsystemen het probleem vereenvoudigen door het aantal instelbare opties te beperken, wat vaak resulteert in een zeer uniform aanbod aan gegenereerde ontwerpen.

Kwantiteit vervangt geen kwaliteit. Generatieve ontwerpsystemen kunnen honderden opties genereren, maar net zoals je in enkele uren honderden schilderijen kunt maken, betekent dat niet dat er per se goede tussen zitten.

Opties vergelijken is hard werken. Wat de beste optie is, is vaak niet simpelweg een kwestie van het hoogste of laagste getal kiezen. Wat een goed gebouw maakt, hangt af van honderden factoren, en het vergelijken van opties dus ook. Je zou zelfs kunnen zeggen dat de daadwerkelijke cijfers minder belangrijk zijn in architectuur (wat je kunt meten, is niet altijd wat ertoe doet).

De ideeën achter generatief ontwerp zijn al oud, maar pas recent zien we bedrijven initiatieven op dit gebied omarmen. Veel van deze initiatieven doen precies wat Daniel waarschuwt: met één druk op de knop, zonder menselijke tussenkomst, honderden opties genereren. Of althans, dat is de belofte.

Bij Vellum geloven wij niet in dit type generatief ontwerp. Sterker nog, veel van de klanten waarmee we hebben samengewerkt, verzetten zich ook tegen deze aanpak. Betekent dat dat generatief ontwerp nutteloos is? Nee, dat is ook zeker niet het geval.

Diversiteit is niet altijd nodig. Soms heb je helemaal geen diversiteit in je ontwerpopties nodig. In de vroege fase van projectontwikkeling draait het bijvoorbeeld vooral om de vraag: Kan deze investering uit? Veel van de minder tastbare criteria voor wat een geweldig gebouw maakt, zijn dan nog niet zo relevant.

Generatief ontwerp moet zich richten op de saaie onderdelen. Veel onderdelen van het architectuurproces zijn repetitief en dus niet creatief. Het ontwerpen van vluchtroutes, constructieparameters, het heen en weer schakelen tussen Excel-sheets en SketchUp — dit zijn niet de spannende onderdelen. En ze volgen bovendien strikte regels. Waarom zouden we die dan niet automatiseren? Dit stelt iedereen in staat om te doen waar ze goed in zijn: architecten om creatief te zijn, en computers om snel te zijn. Gebruik generatief ontwerp dus niet om honderden opties te genereren, maar om experts in staat te stellen hun eigen opties veel sneller te creëren.

Generatief ontwerp biedt een referentiekader. Hoewel generatief ontwerp waarschijnlijk niet snel volledige gebouwen zal kunnen ontwerpen, biedt het wel een referentie van wat mogelijk is. Veel mensen waarmee wij spreken gebruiken bijvoorbeeld standaardwaarden voor GFA/NFA-verhoudingen, maximaal bebouwbare oppervlaktes of energie-eisen. Generatief ontwerp kan laten zien dat hogere of lagere verhoudingen mogelijk zijn, wat een uitstekende basis vormt om het gesprek aan te gaan.

Generatief ontwerp als analysetool. Generatief ontwerp genereert gebouwen op basis van een set uitkomsten. Deze uitkomsten kunnen van alles zijn, van financiële haalbaarheid tot energieverbruik of zon- en schaduwanalyse. Het vooruitzicht om direct toegang te hebben tot deze inzichten zonder externe adviseurs te hoeven raadplegen, is zeer waardevol.

Zoals bij elke hype heeft generatief ontwerp aanvankelijk te veel beloofd en te weinig waargemaakt. Maar net zoals we waarschijnlijk nog even moeten wachten op volledig zelfrijdende auto's, betekent dat niet dat onze auto's niet steeds slimmer worden. Innovatie is uiteindelijk niets waard als het geen echte problemen oplost — en dát is precies de spannende uitdaging waarin we ons nu bevinden.